Opdracht 4, Culturele plattegrond

Culturele zaken in de omgeving van mijn stageschool: 

Object	Oorspronkelijke functie	Bouwjaar	Locatie
1. Kop-rompboerderij	Boerderij	Ca. 1860	Foarwei 30
2. Kerk van Oudwoude (hervormde kerk)	Kerk en kerkonderdeel	15e eeuw	Foarwei 46
3. Spûkepleats	Boerderij	Ca. 1860	Foarwei 48
4. Allema state	Boerderij	14e eeuw	Allemawei 5
5. Hervormde pastorie	Kerkelijke dienstwoning	1806	Foarwei 38
6. Hervormde tuin	Kerk en kerkonderdeel	1800-1850	Foarwei 38
7. Hervormde pastorie, gracht, hekwerk en laan	Kerk en kerkonderdeel	19e eeuw	Foarwei 38
8. Verenigingsgebouw	Kerk en kerkonderdeel	1990	Foarwei 42
9. Obs van Heemstra	Oudste school van Friesland	1581	Foarwei  34
10. Vila Westenstijn	woonhuis	1878	Van limburg Stirumweg 18 (kollum)

Plattegrond en routebeschrijving: 

Kaart 

De route gaat volgens: 7-6-5-8-9-3-2-1-10-4

1. Kop-rompboerderij

2. Kerk van Oudwoude

(hervormde kerk)

3. Spûkepleats

4. Allemastate

5. Hervormde pastorie

6. Hervormde tuin

7. Hervormde pastorie, gracht, hekwerk en laan

8. Verenigingsgebouw

9. Obs van Heemstra

10. Vila Westenstijn

4 interessante culturele bezienswaardigheden

1. OBS van Heemstra - Oudwoude 

De obs van Heemstra school in Oudwoude is de oudste school van Friesland!
Al vanaf 1581 wordt er lesgegeven in de school. Baron van Heemstra, wonende op Fogelsangh State te Veenklooster, was de stichter van de school.

Alle kinderen, ouders en leerkrachten, ongeacht hun levensovertuiging, nationaliteit, sekse of seksuele geaardheid zijn welkom op obs Van Heemstra.We hechten grote waarde aan normen en waarden gebaseerd op respect voor ieders levensovertuiging, geloof, denken en voelen. Leerlingen leren rekening met elkaar houden, naar elkaars ideeën te luisteren en elkaars mening te respecteren.

2. Tuin bij pastorie - Oudwoude 

Omschrijving TUIN in landschapsstijl, mogelijk naar ontwerp van L.P. Roodbaard en ontstaan in de eerste helft van de 19de eeuw. De aanleg achter het huis wordt gekenmerkt door slingerpaden en bolle perken van verschillende vorm en omvang. Op het terrein liggen ook een omhaagde ovale bleek, een moestuin en een wandelbosje met paden. De gezichtsbepalende beplanting wordt gevormd door eik, beuk, een enkele kastanje en hulst. Bij het huis een rode beuk. Op het terrein ook enkele oude fruitbomen. Waardering TUIN is van algemeen belang: - wegens de ouderdom; - wegens de tuinarchitectonische vormgeving van het landschappelijke gedeelte; - als voorbeeld van een pastorietuin in landschapsstijl; - wegens de mogelijke relatie met tuinarchitect L.P. Roodbaard; - wegens de ligging op een omgracht terrein; - als onderdeel van een bijzonder kerkelijk complex; - wegens de visuele relatie met de overige complexonderdelen en de eveneens beschermde hervormde kerk; - wegens de ligging in een gebied met hoogwaardige landschappelijke en architectonische kwaliteiten. 

3. Spûkepleats

Mooie boerderij van het kop-hals-romptype. Alle vensters met roeden en luiken. Leibomen. Achtergevel, schuur met kippenloop en deur met zijlichten. 

4. Allemastate - Oudwoude 

Allema-state. Op een enigszins verhoogd en oorspronkelijk dubbel omgracht terrein met windsingel gelegen BOERDERIJ, die omstreeks het einde van de 18e eeuw van een in aanleg vermoedelijk nog 14e-eeuwse stins, via een eind-16e-eeuwse state-achtige vorm, is getransformeerd tot kop-hals-romp boerderij. Kop-hals-rompboerderij. De in aanleg nog 14e-eeuwse of oudere gedeeltelijk onderkelderde kop is opgetrokken uit (ten dele hergebruikte) kloostermoppen (voor- en rechter zijgevel XIV ?-XVII) en rode baksteen (linkerzijgevel; overwegend XIXb-c); het driezijdige schilddak is met rode en blauwe pannen belegd; goot op klosjes; schootankers; schoorsteen; de detaillering is, met uitzondering van de natuurstenen aanzetten van twee 16e-eeuwse (?) klooster- of kruiskozijnen, en de sporen van een dichtgezette opening met daarboven een gedichte spleetvormige opening (licht- en schietspleet), overwegend 19e-eeuws. Het muurwerk van de kop is verlaagd, om kop en hals onder een dak te brengen. De in het verlengde van de kop gelegen hals en de romp zijn opgetrokken uit (hergebruikte) kloostermoppen en gele en rode baksteen, en dateren overwegend uit het einde van de 18e eeuw; de aan de rechterzijde enigszins naar voren uitgebouwde melkkelder heeft twee laat-18e-eeuwse dubbele vensters met achtruits roedenverdeling; het bedrijfsgedeelte heeft onder andere zijlangsdeeldeuren en 19e-eeuwse stalramen met gietijzeren tracering; een met pannen en riet gedekt afgewolfd schilddak met uileborden dekt het geheel; vlechtingen in de eindgevels; schootankers. De monumentale waarden van de boerderij zijn vooral gelegen in de ontwikkeling van een in aanleg middeleeuws verdedigbaar steenhuis via een state-achtige vorm tot agrarisch bedrijf - naar welke functies en bouwfasen onder meer wordt verwezen door de gedeeltelijk zeer dikke muren uit kloostermoppen (tot 75 cm.) van de ten dele volgestorte kelder en de primaire toepassing van datzelfde materiaal voor een deel van de kop, en wellicht ook de licht- of schietspleet), respectievelijk de aanzetten van de twee 16e-eeuwse (?) natuurstenen kruiskozijnen en de restanten van de dubbele omgrachting met windsingel, en het overwegend eind-18e-eeuwse bedrijfsgedeelte. Mooi gesitueerde kop-hals-rompboerderij van algemeen architectuur- en cultuurhistorisch belang wegens: - haar bouw- en gebruiksgeschiedenis die zich (afgezien van 20e-eeuwse herstelwerkzaamheden) uitstrekt van vermoedelijk de 14e tot het einde van de 19e eeuw, en die tot uitdrukking komt in de verschillende bewonings- en gebruiksfasen en de beschreven bouwsporen; - de herinnering aan de stins die levend wordt gehouden door de beschreven middeleeuwse bouwsporen in de huidige Allemastate; - de verwijzingen naar het verlies van het verdedigbare karakter ten gunste van een state-achtig gebouw, onder meer tot uitdrukking komend in de aanzetten van 16e-eeuwse (?) natuurstenen kruiskozijnen in de noordgevel van de kop en in de vorm van de restanten van een 16e-eeuwse (?) oorspronkelijk dubbele omgrachting met windsingel; - het grotendeels eind-18e-eeuwse schuurgedeelte, dat de definitieve transformatie van voormalige stins via state tot agrarisch bedrijfsgebouw markeert; - de plaats die de (in de Allemastate opgenomen) restanten van de oorspronkelijke Allemastins innemen binnen het thans zeer bescheiden aantal stinsen (of overblijfselen daarvan), dat het noorden des lands nog rijk is. 

Een route door de school met de bovenbouw kinderen van groep 7 en 8. 
Ik heb in de stageweek een onderzoek gedaan met de leerlingen naar de school.
De leerlingen hebben zelf allemaal dingen opgezocht en ik heb daar ook dingen bij verteld.
We zijn ook een rondje om de school gelopen om oude bezienswaardigheden te bekijken.
Zo hangt er boven bij de punt van het dak namelijk een oude steen. De leerlingen hebben aan elkaar voorgelezen wat er stond.
De leerlingen vinden het erg speciaal dat hun school de oudste van Friesland is!
De leerlingen vonden het erg leuk om te doen, maar ze wisten eigenlijk al heel veel.